آینده تجارت و صنعتِ تولیدات چوبی در ایران

در طی دو دهه اخیر، در راستای حمایت از جنگل‌های هیرکانی به عنوان تنها منبع تولید چوب‌های صنعتیِ کشور، برداشت الوار با کاهش مداومی روبه‌رو بوده است. در نهایت، بر اساس برنامه موسوم به تنفس جنگل که در اواخر سال 1395 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد، هرگونه بهره‌برداری چوب از جنگل‌های کشور از سال 1399 ممنوع خواهد بود. به منظور برنامه‌ریزی برای پاسخ‌گویی مناسب به تقاضای روز‌افزون چوب و توقف تولید داخلی چوب‌های حاصل از جنگل‌های طبیعی، ضروری است که چشم‌انداز آینده تولید و تجارت این محصولات ترسیم گردد. هدف اصلی مطالعه حاضر، پیش‌بینی ارزش پولیِ تولید داخلی، واردات، صادرات و قیمت تولیدات چوبی در ایران تا سال 2030 میلادی با در نظر گرفتن برنامه تنفس جنگل است. این پیش‌بینی به تفکیک سه دسته چوب‌های فرآوری‌نشده، تولیدات چوبی نیمه‌فرآوری‌شده و خمیر و کاغذ و با استفاده از مدل تولیدات جهانی جنگل (GFPM) انجام گرفته است. GFPM، یک مدل تعادل جزئی به شمار می‌رود که در آن، پیش‌بینی تقاضای چوب در هر کشور با استفاده از رشد تولید ناخالص داخلی و پیش‌بینی قیمت‌ از طریق تعادل بین عرضه و تقاضا انجام می‌گیرد. نتایج حاکی از آن هست که رشد تولید داخلی برای دسته‌ دوم بیش‌تر از خمیر و کاغذ خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود که واردات چوب‌های فرآوری‌نشده به حدود 200 میلیون دلار در سال 2030 برسد و ارزش تولید و واردات تولیدات چوبی نیمه‌فرآوری‌شده به ترتیب به میزان 2/2 و 6/2 برابر نسبت به سال 2015 افزایش یابد. همچنین تراز تجاری برای کل کالاهای چوبی در ایران تا 91 درصد وخیم‌تر خواهد شد. در مقایسه با دسته سوم، افزایش قیمت برای‌ تولیدات دسته‌های اول و دوم بیش‌تر خواهد بود. به‌طورکلی، به جز برای واردات دسته‌های اول و دوم، جایگاه جهانی تولید و تجارت کالاهای چوبی در ایران تا آخر دوره پیش‌بینی، بهبود قا‌بل توجهی نخواهد داشت.